 |
| (Nhà thơ Vũ Quần Phương) Nhà thơ Vũ Quần Phương tên thật là Vũ Ngọc Chúc, sinh năm 1940. Quê cha ỡ Hải Hậu, Nam Định. Ông sinh ở Từ Liêm, Hà Nội quê mẹ. Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật, 2007 Các tập thơ: Cỏ mùa xuân (1966), Hoa trong cây (1977), Những điều cùng đến (1983), Đợi (1988), Vầng trăng trong xe bò (1988), Vết thời gian (1996), Quên chữ... quên câu (2000), Giấy mênh mông trắng (2003), Chỗ ấy sóng... (2008). Đầu thu năm 2007, tôi theo học Khóa 1, Trung tâm Bồi dưỡng viết văn Nguyễn Du. Thầy Vũ Quần Phương là Hiệu phó. Thầy vui mừng khi tôi ra nhập học. Số là, khi ấy tôi đã nhãn mác danh xưng tầm phào nhà thơ Quốc doanh. Thực ra, từ những năm trước đó khá xa, không phải ai trở thành hội viên Hội Nhà văn Việt Nam đều có mục đích vào Hội giống nhau. Không thiếu những danh cầu. Vì thế cái ngôi "Đền" mới ngày càng nhiễu và đâu ít những chuyện cười ra nước mắt. Ngay sáng Khai giảng, thầy tặng tôi tập "Giấy mênh mông trắng" với dòng lưu tặng rất yêu quý. Những năm tôi làm việc ở Hội VHNT tỉnh Vĩnh Phú (cũ), tôi đã được biết đến thầy. Thầy là bạn thân của Họa sĩ - Nhà thơ Hoàng Hữu, một người tài hoa coi tôi như em. Không biết có phải vì thế nhà thơ Vũ Quần Phương cư xử với tôi như người em của thầy, cũng như Hoàng Hữu. Mà cũng có thể, cái lần giao lưu thơ ca với Khoa viết văn Trường Đại học Văn hóa, khi anh Văn Giá giới thiệu tôi đọc thơ của tôi, tôi cứ nhất quyết đọc bài thơ "Dân ca" của thầy, vì tôi thích ("Dân ca" chính là một trong những bài thơ dẫn đường cho ý thức tôi) trước hàng trăm cử tọa. Cũng có thể không phải. Tôi đoán rằng, thầy yêu quý những nhà thơ biết trọng sự học, trọng lễ, không cậy có tí chữ đã to kèn, hễ mở miệng là hung hăng trời bằng đít chén. Mà thôi, những chuyện về thầy như tôi biết, tôi sẽ hầu chuyện bạn đọc trong một dịp khác, những dịp có thể. Tôi chong đèn lên trang 10 bài thơ mới viết thời gian gần đây của thầy, vì có cả sự ngâm ngùi trước co rút thời gian thì thầm cùng mưa nắng cỏ cây, có cả sự ưu tư trải nghiệm,chìm sâu mà thầy chiêm nghiệm. Dù chỉ làm học trò của thầy chừng 3 tháng, tôi bỗng nhận ra rằng, những nghệ sĩ bậc thầy thường bặt thiệp và rất khiêm nhường. |
 |
| (Ảnh sưu tầm) |
cát bụi mịt mù
các em đi vô tư trên con đường vô tận
Ngang qua những xóm nghèo
ngang qua sườn núi vắng
qua thành phố đông người
qua những ngọn đèn khuya lầm lụi
tiếng thở dài, bờ lau gió thổi
các em đi
Từ tay mẹ nâng niu
từ quang gánh giần sàng bếp núc
các em bước ra làng ra nước
cuốn vở trên tay
các em đi thành nhịp địa cầu
đường quê ta còn đầy cát bụi
bàn chân trần lấm lem
Các em bước hồn nhiên
hồn nhiên đu qua sông đến lớp
tháng năm lũ, tháng mười hai lạnh buốt
cơm chưa no, co ro cật rét
các em đi
Bóng các em lô nhô
như dòng chữ buổi đầu đến lớp
tôi là ông vỡ lòng bạc tóc
đứng bên đường, đánh vần, nhẩm đọc
đuổi theo từng bước đi
Khai giảng năm 2016
những mái nhà
Mái rạ ẩm sau mưa xanh tia khói bếp
vẫn nuôi tôi những cơn đói tâm hồn
Ký ức vốn phàm ăn. Năm tháng
như gió rừng xao xác từng cơn
 |
| (Ảnh sưu tầm) |
Những giấc mơ xa xôi sinh thành trong giấc ngủ
giấc thức rồi, mơ vẫn dắt người đi
mái nhà che giấc mơ, giấc mơ giữ căn nhà ở lại
mắt ngẩng nhìn mắt lợp mái sao khuya
Lợp một bóng cây trưa râm mát
một bầu trời tiếng hát tha phương
một mái bạt che lều gió thốc
một khóm lau trắng bụi đường trường
Một trơ trọi mình và năm tháng
năm tháng lợp nên nhà
phiêu bạt hóa quê hương
Hồ Tây
Lặng lẽ nằm soi bao đổi thay
Thản nhiên trong biếc tấm gương này
Chút sương u uẩn từ xưa ấy
Trộn lẫn lòng ta với khói mây
 |
| (Ảnh sưu tầm) |
nhà thơ ơi
Nước mắt mẹ rơi không có nhịp
Thơ anh nhiều âm vận ngân nga
Xóm núi hẻo thất thanh trong lũ
Anh bận tìm tên một loài hoa
Thơ cậy bản năng, thơ khoe vô thức
Mẹ lo nghĩ suốt đêm trồng thứ rau gì
Để sống nổi qua mùa giáp hạt
Ruộng không còn, sông xám phù sa
Thơ anh nói những rồng những bể
Người là bạn, người là đồng chí
Mẹ ngửa mặt kêu trời thân tự thương thân
Mẹ đãi hạt cơm, hết cơm thì đãi sạn
Thơ đang mùa hoa hậu tung hô
Cô gái ấy khoe đùi thì anh khoe bút
Người mất đất kêu trời thơ ơi có nghe?
 |
| (Ảnh sưu tầm) |
Từng có ông nhà thơ
Không dám nói đến cây khi con người còn khổ (1)
Sen thơm ngát đừng quên bùn sen nhé
Sen trắng sen hồng bùn vẫn nuôi sen
Thơ có đổi mầu nào thì thương con vẫn mẹ
Căn nhà mẹ âm thầm tia khói nhỏ
Hầm bí mật che anh tay mẹ từng đào
Mẹ thầm lặng nuôi anh từ thịt xương đời mẹ
Anh nuôi mẹ ầm ào bằng trắc những chiêm bao.
(1)Bertolt Brecht (1898 - 1956), nhà thơ cộng sản Đức.
Sợ
 |
| (Ảnh sưu tầm) |
Từ coi trời bằng vung đến coi vung bằng trời
Người ta cứ dần dà mà biết sợ
Sợ thánh, sợ ma rồi đến sợ soong nồi
Ba hòn gạch lấm lem cũng thành vua - vua Bếp
Đầu, sợ mũ trên đầu. Chân, sợ giày sợ dép
Dưới dép sợ Thổ thần, trên mũ sợ Hoàng thiên
Dân sợ quan tham, quan sợ dân điên
Đám cưới chuột sợ mèo vào chúc tụng
Ngày sáng sợ đêm đen
Kẻ có mắt sợ ông mù phán bảo
Sợ thần cây đa, sợ ma cây gạo
Sợ loăng quăng cả cú cáo cây đề
Gi gỉ gì gi, cái gì cũng sợ
Không vay mà thành sợ, có sợ mới thành dân
Kẻ nín bật lời, kẻ nói thành câm
Nhưng sợ nhất là thằng không biết sợ.
Rằm tháng bảy
mưa ngâu
nắng đã lâu, một ngày đẫm mát
Đài báo gọi đợt mưa áp thấp
ít ai còn nhắc tới mưa ngâu
 |
| (Ảnh sưu tầm)Thêm chú thích |
Hơi mát mưa nhớ vị thơm trầu
bà bỏm bẻm nhìn mưa, đun bếp
khói rạ bay quẩn trên mái ướt
cây muỗm mơ màng trong khói mưa
Tất cả đã ra đi
mái rạ, bếp rơm, mùi nhang đen lẩn khuất
Tuổi thơ tôi không còn ai nhắc
tuổi thơ tôi chôn ở ngoài đồng
(với ông bà mẹ cha cô bác)
Làng tôi đã thành phường, chung cư, lầu gác
tôi thành ông tóc bạc
đi giữa làng
mưa
nhớ mưa ngâu.
Một cơn vắng ý thức(1)
Ý thức đi đâu mà vắng nhà
Quay lại nhìn, ta không thấy ta
Thì vẫn nói năng, đi lại. Vẫn...
Vẫn...vẫn...mà như chưa sống qua
 |
| (Ảnh sưu tầm) |
Không biết bấy giờ ta ở đâu
Nước trong sông, nước chảy qua cầu
Ta như nước chảy mà không chảy
Không nước, không dòng, không nông sâu
Ta sống mà ta ngoài cõi sống
Không trong năm tháng, không trong đời
Tim đập, máu dồn, lồng ngực thở
Chỉ ta không biết có ta thôi
Chứ ở mắt người, ta vẫn có
Có mà không nhớ cũng thành không
Mỗi người là một cơn đang nhớ
Cơn nhớ chen nhau ngoài phố đông
Cơn nhớ tắt dòng mình cũng tắt
Thịt xương thân xác hóa bơ vơ
Một phen tiền trạm vào u uẩn
Sang phía bờ kia của cõi mơ
10 - 9 - 2016
(1) Bác sĩ chẩn đoán cơn vắng ý thức do thiếu máu não cục bộ thoáng qua có hồi phục.
sớm nay thu
 |
| (Ảnh sưu tầm) |
Vừa bước ra đường cơn lạnh sớm
ào đến nâng mình lên chơi vơi
Ta cảm vị thu nghe ký ức
Thênh thênh trong suốt đến chân trời
Thời tiết luân hồi mà vẫn lạ
Gió thu đến thức những mùa thu
Lạnh nóng ngấm vào xương thịt cũ
Sáng nay bừng dậy đón sang mùa
Thân như bình chứa hương và vị
Của trời của sóng của bao la
Người quen quay lại là cơn gió
Ta sững lòng ngây với tít xa
16 - 9 - 2016
thức trong đêm
Ta ngủ đêm qua biển ngủ đâu
Thức từ mặt sóng đến lòng sâu
Bờ cát tối qua muôn dấu bước
Sáng nguyên khôi như buổi bắt đầu
 |
| (Ảnh sưu tầm) |
Ta ngủ đêm qua cây lả ngọn
Suốt đêm nghe lá chuyển nôn nao
Nghe nhựa trong thân lên ngọn lá
Nghe đất thầm chuyện với trời cao
Ta ngủ dã tràng đêm vẫn thức
Se từng viên cát gửi mênh mông
Mênh mông thao thức chòm sao lạ
Tự thủa hồng hoang đã nhớ nhung
Ta ngủ toàn đêm đâu có ngủ
Con trùng bé lắm suốt đêm kêu
Nghe từ sâu thẳm trong ta nữa
Mộng thức và tim vẫn đập đều
Vũng Tàu, 31 - 10 - 2016
Tạ từ cây
Bóng mát bị đốn rồi
hàng thế kỷ hồ đầm bờ lau bãi sậy
mới thành cây
mới thành tiếng hót
bóng mát rợp vai người,
em bé tuổi nằm nôi thành cụ già bạc tóc
cây mới được thành cây
ngã xuống sớm mai này
 |
| (Ảnh sưu tầm) |
Đoàn tụ nào chẳng khởi đầu bằng những chia tay
chia tay cây, chia tay quãng đời ta vừa sống
chia tay hồn vía của rừng xa
để nơi đây thành những nhà ga
cho người đoàn tụ
cho người bay với gió
chân người đo chân mây
Cây vĩnh biệt đời cây
cây bắt đầu cuộc đời của gỗ
ta bịn rịn cùng cây. Nỗi nhớ
thành cuộc đời những chuyến xe đi,
có phút giây không dễ vượt qua
nhưng đời cần đi tới
chỗ ấy xưa là rừng, chờn vờn cọp đói
voi phục vẫy đuôi
người đã phải xa rừng thương voi nhớ hổ
để rừng thành phố
rồi phố rợp tàn cây
Nay ta từ tạ cây
hạnh phúc người sẽ như rừng trở lại
Rừng xanh tràn mặt đất chân mây
nhưng chắc gì mắt ta được thấy
này cu bé trong xe nôi mẹ đẩy
cu đến đây chào cây thay ta.
18 - 12 - 2016
Nguồn: Tạp chí Thơ - số 22, 2016
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét